Mijn hele leven twijfel ik aan alles: moet ik deze broek aan of toch deze jurk? zal ik naar dat feestje gaan of niet? is dit geweldig of is het compleet nutteloos en hoef ik het niet te kopen? Afgelopen anderhalf jaar was mijn grootste twijfelpunt: moet ik in Ierland blijven of niet? Inmiddels ben ik er wel over uit dat ik nog een tijdje rond blijf hangen, maar soms kan de onrust ineens weer toeslaan. Hoe los ik dit op? Al eerder schreef ik in deze blog dat eten en drinken erg belangrijk zijn om je ergens thuis te voelen. Na zo’n 20 maanden in Dublin te hebben gewoond (jazeker, het gaat snel!) moet mijn smaak wel enigszins veranderd en verierst zijn. Het is daarom tijd voor de Grote Ierland versus Nederland Voedselwedstrijd – mocht ik ooit nog eens twijfelen aan mijn verblijf hier, dan kan de uitkomst van deze test misschien soelaas bieden. Of niet. We shall see.
Disclaimer: Ik heb helaas niet alle typisch Iers en typisch Nederlandse voedselwaren, dranken & snacks toe kunnen voegen – soms omdat ik geen goede tegenkandidaat kon vinden, soms omdat ik het nog niet (vaak genoeg) geproefd had. Zie ook onder!
PATATJE MÉT VERSUS GARLIC CHEESE CHIPS
We beginnen gelijk met een lastige, want beide patatgerechten zijn niet te versmaden: daarnaast zijn ze allebei zowel goed drunk food als goed katervoedsel, vanwege de perfecte hoeveelheid vet, zout, en vieze kledder (mayo danwel knoflooksaus). Ik neig er naar om voor de GCC te kiezen, om de simpele reden dat je patat mét ook wel kunt bestellen als je in Ierland bent, terwijl de fantastische combinatie wedges-garlic mayo-cheddar cheese buiten het groene eiland nergens te vinden is. En toch…en toch. De mayo in het buitenland smaakt nooit zoals in Nederland; de frieten zijn ook niet hetzelfde. En dan die prachtige puntzak! De saus die over je handen druipt als je naar het volgende frietje aan het graven bent… Daarnaast is de Hollandse obsessie met patat-mayo vereeuwigd in Pulp Fiction, en dat kan ik natuurlijk niet naast me neerleggen. Hoppa, we geven gewoon beide landen een punt.
TUSSENSTAND NEDERLAND 1 IERLAND 1
JENEVER VERSUS WHISKEY
Jenever heeft mij nooit zo kunnen bekoren, zelfs al vind je het tegenwoordig in alle uithoeken van de wereld (het is zelfs een hipsterdrankje geworden in mijn nieuwe thuishaven). Whiskey daarentegen…ik heb er even aan moeten wennen, maar ik kan nu niet meer zonder. Whiskey heeft flair, elan, stijl…je gooit het niet zomaar achterover, maar je moet het drinken in een luie stoel, in je bibliotheek, bij het vuur. Jazz op de achtergrond, een kat op je schoot, sigaar in de hand… (Verander ik nu langzamerhand in een Bond-villain?) Plus: whiskey vormt de basis voor geweldige uitvindingen zoals Irish coffee en mijn zeer geliefde hot whiskey (wat een verrassing!). Het is duidelijk: een punt naar Ierland.
TUSSENSTAND NEDERLAND 1 IERLAND 2
STAMPPOT VERSUS IRISH STEW
Zowel Nederland als Ierland zijn dol op hun gestampte, gestoofde en geprakte maaltjes vol aardappelen, “ouderwetse” groenten die tegenwoordig in smoothies worden gekeild, en lang gegaard danwel gerookt vlees. Er zijn talloze varianten op die ik lang nog niet allemaal geproefd heb, en daarom houd ik het simpel: mijn favoriete Nederlandse boerenmaaltijd (boerenkool met worst) versus Irish stew met lamsvlees. Hoewel dat laatste heerlijk is, zeker na een lange wandeling of tijdens een koude winteravond, kan ik het niet over mijn hart verkrijgen om mijn roots, én de kookkunsten van mijn moeder, af te wijzen. En lamsvlees has nothing on Unox rookworst.
TUSSENSTAND NEDERLAND 2 IERLAND 2
PAPRIKACHIPS VERSUS TAYTO’S
Hier twee chips-fun facts die je wellicht zullen verbazen: paprikachips is kennelijk typisch Nederlands en zelfs niet in de VS, mijn ijkpunt voor snackvoedsel, verkrijgbaar; en die “typisch Engelse” chipssmaken zoals cheese & onion en salt & vinegar werden in Ierland uitgevonden, door niemand minder dan Mr. Tayto himself. (Okee, dat allerlaatste is misschien niet helemaal waar, maar het blijft een feit dat de Ieren de eersten waren die hun chippies nieuwe smaken gaven. Dank u, dank u op mijn blote knieën, Ierland.) Ik ben iemand die chips niet discrimineert – ik hou van alle smaken, en heb soms een razende craving voor barbecuesaus, dan weer voor zeezout, dan weer voor iets geks zoals honing-mosterd. Paprika komt logischerwijs ook wel eens voorbij, net zoals cheese & onion, maar het gekke is dat deze twee smaken me ook heel snel weer tegen gaan staan. Daarom vind ik het lastig om een keuze te maken. Ik geef beide landen een halve punt.
TUSSENSTAND NEDERLAND 2.5 IERLAND 2.5
ADVOCAAT VERSUS BAILEY’S
Het is bijzonder hoe veel deze twee likeuren op elkaar lijken: zoet en melkig, met weinig alcoholsmaak. Het zijn oudemensenaperitiefjes die langzamerhand aan het verhippen zijn, hoewel het nog altijd vreemde blikken geeft als je ze in een kroeg of pub bestelt. Bailey’s heeft echter mijn voorkeur, en ik word er nostalgisch van omdat er veel goede herinneringen aan verbonden zijn. Ik drink het al zolang ik mag drinken, het heeft toch een iets coolere naam, en het wordt tegenwoordig ook in cheesecakes geflikkerd (hoera!) dus we hebben een duidelijke winnaar hier. (PS. Als iemand nu het lumineuze idee krijgt om een advocaat-cheesecake te maken…mijn God. Ik zal je voor altijd vereren.)
TUSSENSTAND NEDERLAND 2.5 IERLAND 3.5
NEDERLANDSE KAAS (in blokjes natuurlijk) VERSUS CHEDDAR
Punt voor Nederland! Nee, Ierland, je zal me nooit kunnen overtuigen dat cheddar lekker is. Ik heb je fancy kazen ook geproefd, met bieslook en bosui en wat-al-niet erin, en hoewel dat iets beter was, was het niet genoeg om me uit Team Holland weg te krijgen. Misschien helpt het als je de cheddar in shamrocks snijdt en er kleine Ierse vlaggetjes in prikt? Maar ik betwijfel het.
TUSSENSTAND NEDERLAND 3.5 IERLAND 3.5
ROGGEBROOD VERSUS SODA BREAD
Ugh, roggebrood, wéér zo’n ouderwets oneetbaar gebeuren dat tegenwoordig gezien wordt als übergezond en superfood en dergelijke dingen meer. Nee, nee, aan zo’n plak bruin karton krijg je me nooit. Helaas heeft soda bread dezelfde consistentie als roggebrood (hoewel het heel anders smaakt), waardoor het me nooit helemaal heeft kunnen meekrijgen. Eerlijk is eerlijk, echter: met de juiste Ierse boter en de juiste Irish stew of vissoep is het goddelijk. Geef ik een halve punt of een hele punt? Nah, fuck it.
TUSSENSTAND NEDERLAND 3.5 IERLAND 4.5
NEDERLANDS ONTBIJT (HAGELSLAG EN PINDAKAAS OP BROOD) VERSUS IRISH BREAKFAST (MET O.A. WHITE PUDDING EN IRISH SAUSAGES)
Okee, ik ben al 26 3/4 jaar Nederlands en daarom hou ik van mijn brood met hagelslag (!!), pindakaas (!!) en leverworst (!!). Zelfs in Ierland eet ik zo’n ontbijt, als het even kan. Boterhammen kun je elke dag naar binnen werken zonder dat je je gezondheid er erg mee belast (hoewel…brood is natuurlijk de duivel in gesneden vorm tegenwoordig), en dat kan je nou niet van een full Irish zeggen: dat is een hartaanval op een bordje. Niemand in Ierland is dan ook zo gek om elke dag een fry-up in elkaar te flansen, en men eet het meestal alleen in het weekend, of nog minder vaak. Het is bij tijd en wijle geweldig, dat zeker: je hebt je toast of aardappelpannenkoekje, je lekker dikke bacon, je worssies, je black pudding (waar ik helemaal voor overstag ben gegaan sindskort) en white pudding (met vet). Geen bonen zoals bij die vermaledijde Engelsen, dat scheelt weer, maar helaas wel zo’n vies uitgekotst ei en zo’n doorgekookte tomaat. Brrr. Ter conclusie: een Irish breakfast kan een uitkomst zijn, maar geef mij asjeblief gewoon een bammetje.
TUSSENSTAND NEDERLAND 4.5 IERLAND 4.5
PILSJE VERSUS PINT
Ha ha ha is dit een serieuze vraag? Wie wil er nou een pilsje als je ook een pint kan drinken? En weer gaat Ierland er met de drankpunten vandoor.
TUSSENSTAND NEDERLAND 4.5 IERLAND 5.5
MIJN FAVORIETE DURE NEDERLANDSE CHOCOLA (TONY’S CHOCOLONELY) VS MIJN FAVORIETE DURE IERSE CHOCOLA (LILY O’BRIEN’S)
Lily O’Brien is een goede zoethouder tijdens al die maanden dat ik niet in Nederland ben, maar zodra ik weer Hollandsche bodem onder mijn voeten heb ren ik naar de eerste de beste supermarkt om Tony’s in te slaan. Moet je die verpakkingen nou zien! Die smaken! De vorm van de blokjes! Zucht. Als ik met een voorwerp kon trouwen, zou het met een Tony’s Chocolonely caramel en zeezout-staaf zijn. Ik geef een halve bonuspunt omdat het natuurlijk ook slaafvrij & verantwoord is.
TUSSENSAND NEDERLAND 6 IERLAND 5.5
PANNENKOEKEN VERSUS BOXTY
Ik heb onlangs voor het eerst boxty gegeten, een aardappelpannenkoekje dat een beetje op dikke rösti lijkt, en kon er positief over zijn. Weer een Ierse specialiteit van mijn bucket list kunnen afstrepen! Nederlandse pannenkoeken staan bij mij echter zeer hoog op de lijst in het platte gerecht-segment. Natuurlijk nog ver onder pizza, maar hoog. Een goede jongen die ze van die plek kan verstoten. Het is een goed teken dat menig Ier én Italiaan die ik ken onder de indruk is van onze pannenkoeken, en vooral van ons talent om allerlei andere etenswaren in de koeken te gooien zodat ze in een volledige avondmaaltijd veranderen.
TUSSENSTAND NEDERLAND 7 IERLAND 5.5
TULBAND VERSUS BARMBRACK
Tulband eet je met Kerst, barmbrack (dat iets weg heeft van kerstbrood) eet je met Halloween. Ik heb net gelezen dat tulband niet echt typisch Nederlands is, maar omdat mijn moeder het altijd met de feestdagen maakt, vind ik van wel. Bij het eten van barmbrack hoorde ooit een toffe traditie: je bakte er een erwt, een stokje, een stukje stof, een munt en een ring in mee, en degenen die deze voorwerpen vonden, konden hun geluk eraan aflezen. Kreeg je de erwt, dan zou je niet trouwen dat jaar; kreeg je de stok, dan zou je ongelukkig zijn of worden in je huwelijk; het stukje stof betekende dat je ongeluk zou hebben, terwijl de munt natuurlijk voor goed fortuin stond; en als je de ring vond, zou je logischerwijs trouwen.
Tulband en barmbrack zijn allebei even lekker/niet lekker (ik kom er nooit over uit of ik wel of niet van dit soort fruitcakes en fruitbroden houd), dus ik geef ze beide een half punt, plus een half punt voor de tulband uit nostalgische overwegingen, en een half punt voor de barmbrack vanwege de coole traditie.
TUSSENSTAND NEDERLAND 8 IERLAND 6.5
MAATJE HARING VERSUS FISH AND CHIPS
Ik snap dat buitenlanders onze drang naar het eten van haring niet begrijpen. Ikzelf begrijp er namelijk ook geen fuckity fuck van. Nee, een Nederlands vlaggetje zal je ditmaal niet helpen, etenswaar! Daarentegen is fish and chips verrukkelijk, zeker als je het in een kustplaatsje eet. De dikke patat, de saus, het gefrituurde laagje rondom de verse vis…Mag ik een half punt meer geven omdat er friet bij zit? Ja, dat mag ik.
TUSSENSTAND NEDERLAND 8 IERLAND 8
SNACKBAR (MET O.A. BITTERBALLEN, KROKETTEN, EN FRIKADELLEN) VERSUS CHIPPER (MET O.A. EERDER GENOEMDE GARLIC CHEESE CHIPS EN FISH AND CHIPS)
GCC en F&C hebben eerder punten binnen kunnen slepen, en chippers zijn soms de hemel op aarde, maar niets – ik herhaal, NIETS – kan opboksen tegen de heilige drie-eenheid: de Bitterbal, het Broodje Kroket, en de Frikadel. Amen.
TUSSENSTAND NEDERLAND 9 IERLAND 8
En natuurlijk…
THE BLACK STUFF VERSUS THE BLACK STUFF
Zou je me met het mes op de keel vragen wat ik mijn verdere leven links zou laten liggen, de drop of de Guinness, dan zou ik liever hebben dat je me gewoon de hals doorsnijdt. The Black Stuff en The Black Stuff geven mijn leven zin. Ik ken twee punten toe voor elk.
TUSSENSTAND NEDERLAND 11 IERLAND 10
Zoals eerder gezegd heb ik niet alles kunnen meenemen: zeg nou eerlijk, wat valt er te vergelijken met oliebollen, speculaas, of pepernoten? Leverworst en rookworst had ik kunnen afzetten tegen white pudding en Irish sausages, maar die waren al inbegrepen in het ontbijt, en herhaling is saai. Ook wilde ik graag appeltaart, vlaai of tompoucen vergelijken met een Ierse cake, zoals whiskey cake, maar omdat er zoveel heerlijke zoetigheden te vinden zijn in beide landen, was het onmogelijk een goede keuze te maken. Andersom kon ik geen goede tegenkandidaat vinden voor Ierse thee en voor Cadbury, de Iers-Engelse chocola die door iedereen gegeten wordt. Daarnaast heb ik nog lang niet alle Ierse gerechten naar binnen kunnen werken (ik moet nog clanachan proeven, en Dublin coddle…maar dat komt volgend jaar wel). Daarom ken ik als laatst nog wat random bonuspunten toe.
4 BONUSPUNTEN VOOR NEDERLAND: voor speculaas, pepernoten, oliebollen, en bittertjes zoals Muier schipperbitter.
4 BONUSPUNTEN VOOR IERLAND: voor thee, hot whiskey, cider, en Cadbury.
Beiden één extra punt voor lekker vlees, lekkere melk, en voor lekkere taarten en cakes.
EINDSTAND: NEDERLAND 16 IERLAND 15
Een nek-aan-nek-race die maar laat zien dat ik inmiddels écht tussen twee culturen in hang.
MAAR WACHT!
Ik hóór jullie roepen:
EN DE STROOPWAFEL DAN?
Zeker. De stroopwafel maakt emoties los. Hij wordt verkocht in mooie blikjes met vrolijke Hollandse poppetjes erop. Het is de Nederlandse snack die de harten in het buitenland sneller doet kloppen. Nederlanders zelf kunnen niet zonder.
Ik moet echter bekennen dat ik niet van stroopwafels houd.
Ooit, lang geleden, in de donkere jaren 90, heb ik eens een heel pak vol wafeltjes naar binnen gewerkt. Ik was daarna zo misselijk dat ik sindsdien nooit meer echt aan de (naar mijn idee) weeïge smaak kon wennen. Een half stroopwafeltje, of een mini-stroopwafeltje op zijn tijd, dat gaat nog wel. Daarna is het schluss.
Natuurlijk erken ik dat de stroopwafel een geniale uitvinding is. Maar ik kan met de beste wil van de wereld geen punten toekennen aan dat onschuldig uitziende koekje dat mij ooit eens de rottigste dag van mijn jonge Femkeleventje heeft bezorgd.
Nog 4 uurtjes tot 2018! Gelukkig nieuwjaar alvast, allemaal! We luiden 2018 straks in met een Typisch Iers-je, want die categorie heb ik de afgelopen tijd een beetje laten versloffen. Ik zal jullie laten kennismaken met de talloze verschillende accenten die Ierland rijk is. Hopelijk iets om naar uit te kijken in het nieuwe jaar!
Fem in Ireland 